Dilemma’s
Dagelijks heb je tal van dilemma’s op te lossen. Vaak is dat in een rikketik gebeurd. Soms heb je er niet eens erg in. En voor je het weet heb je je keuzes gemaakt. Een keuze tussen hagelslag of kaas op je brood. Een keuze tussen een trainingsbroek aan of een spijkerbroek. Een keuze tussen een rondje fietsen of een rondje hardlopen. Dat zijn nog eens alledaagse dilemma’s.
De afgelopen tijd veranderden die dagelijkse dilemma’s. De keuzes die je kon maken, werden steeds beperkter. Het ging schuren. Niet alles wat kon, mocht nog. Niet alles wat je wilde, kon nog. Niet alles wat je (nog) mocht, wilde je nog. Je raakte je vrijheid kwijt. Zo voelde dat. De vrijheid om keuzes te maken. De vrijheid om er zomaar even op uit te gaan. De vrijheid om op bezoek te gaan bij je ouders of je grootouders. Weg is onze onbeperkte vrijheid. En dat doet pijn. Hopelijk is het tijdelijk, maar toch.
Onwillekeurig gaan je gedachten 75 jaar terug. Toen eindigde een tijd waarin moeilijke keuzes zich voortdurend opdrongen aan mensen. De koning zei het terecht bij de afgelopen Dodenherdenking: ‘nu maken we zelf de keuze, toen werd er voor ons gekozen’. Dat is een belangrijk verschil en zeker bepalend voor hoe je met dilemma’s omgaat. Toch helpt deze tijd mij om iets te begrijpen van wat het is om je vrijheid te missen. Ik merk het aan de mensen om je heen. De gemoedelijkheid is weg. Ik voel de blikken steken, wanneer ik maar iets te dichtbij komt of even iets te hard kuch. Dan komt de vraag boven: doe ik het goed of ben ik fout?
Die vraag van goed of fout is ook weer zo’n dilemma. Heel herkenbaar van de oorlog. Maar om dat te beseffen, moet je echt een ervaringsdeskundige zijn. Je moet het voelen in alles wat er om je heen gebeurt en wat impact heeft op jou en degenen die je dierbaar zijn. Rond de herdenking van 75 jaar vrijheid is er het Papendrechtse initiatief #120. Dat initiatief heeft als doel om de oorlog dichtbij te brengen bij jongeren van nu. Wat mij betreft zijn ze daar goed in geslaagd. Ze hebben een dilemmagame gemaakt met gebeurtenissen van toen, vertaald naar nu. Je voelt de spanning. Je ervaart de lastige keuzes. Je leert zien wat de impact is. Het blijken moeilijke keuzes die grote gevolgen kunnen hebben. Wat ben je dan dankbaar voor de vrede die er in Nederland is! Daar moeten we samen voor staan. Daarom sluit ik me van harte aan bij de krachtige oproep die onze koning deze week deed: ‘Het minste wat we kunnen doen is: niet wegkijken. Niet goedpraten. Niet uitwissen. Niet apart zetten. Niet ‘normaal’ maken wat niet normaal is.’ Dat is toch geen dilemma!?
