Klimaatkonijn

19 december 2017 door Arno Janssen
Klimaatkonijn

Arjen Lubach introduceerde in een uitzending in april van dit jaar het klimaatkonijn. Hij probeerde daarmee de urgentie voor de milieuproblemen onder de aandacht te brengen en verklaarde terloops de zielige ijsbeer op een ijsschots voor dood. De term klimaatkonijn is overigens van de hand van Ed Nijpels, die de term gebruikte tijdens de campagnetijd op weg naar de verkiezingen van 15 maart 2017.

Columniste van het NRC Marike Stellinga vraagt zich recent af waar het klimaatkonijn nu blijft. Gezien alle steeds nadrukkelijker wordende boodschappen over klimaatverandering. “Alles moet anders”, zo schreeuwen politici, regeringsleiders, journalisten, wetenschappers en waarschuwers door elkaar heen. De enorm grote woorden staan in schril contrast met de door het kabinet aangekondigde maatregelen. Op nationaal niveau is “klimaatkonijn” Eric Wiebes aan zet. Dat zou op zichzelf al menigeen moeten verontrusten, laat staan wat de man er zelf allemaal over zegt. Zo zijn er wel vage plannen, maar lijkt alleen het doel van een halvering van de CO2-uitstoot in 2030 echt vast te liggen. En over de kosten: die moeten de burgers gaan betalen, want een VVD-minister wil natuurlijk geen bedrijven uit Nederland verjagen.

Laat nu net een belastingdeal met IKEA worden onderzocht door de EU. Was niet dezelfde Wiebes als staatssecretaris daar mede voor verantwoordelijk..?

Ten aanzien van het al dan niet doorbelasten van de kosten voor het milieu aan het bedrijfsleven wordt vaak gesteld dat dit toch niks uitmaakt, omdat de consument uiteindelijk de rekening betaalt. Dit is natuurlijk een kul-argument van de bovenste plank, waarmee bedrijven als dit wel een valide argument zou zijn een vrijbrief zouden hebben om hun productieproces en producten allesbehalve milieuvriendelijk te maken. En die paar bedrijven die toch naar elders zouden vertrekken bij hogere groene belastingmaatregelen willen we echt niet (in onze achtertuin) in Nederland. Ik kan zo wel een paar bedrijven in Papendrecht en omgeving noemen die ik zelfs graag zie vertrekken als zij hun maatschappelijke en milieu-verantwoordelijkheid niet gaan nemen. Milieubelastingen zouden bij bedrijven juist leiden tot positieve effecten, zoals een lager energieverbruik en eindelijk nadenken over (minder) verpakkingsmateriaal.

Producentenverantwoordelijkheid

Jaren geleden mocht ik voor het ministerie van VROM onderzoek doen naar producentenverantwoordelijkheid. Denk daarbij aan de recycling van batterijen, kunststofkozijnen, automaterialen, autobanden en verpakkingsmateriaal zoals plastic en karton. Sinds de jaren ’80 is al met convenanten en regelgeving getracht een en ander onder controle te krijgen en de afvalbergen terug te dringen. Met een understatement kunnen we gerust stellen dat dit niet helemaal is gelukt. Dat zien we dagelijks bij het boodschappen doen. Alles zit tegenwoordig ingepakt, vooral in plastic. Vaak vanuit het excuus van transportgemak en winkelveiligheid.

Zo’n 15 jaar na het onderzoek bekommert zich nauwelijks een bedrijf echt om zijn producentenverantwoordelijkheid. En de rekening voor de recycling van al het verpakkingsmateriaal en van de afgedankte producten wordt steeds nadrukkelijker bij de consumenten gelegd, door huishoudens op te zadelen met het scheiden van steeds meer afvalstromen en het betalen van afvalstoffenheffingen en verwijderingsbijdragen bovenop het aankoopbedrag.

Bedrijven vervuilen meer – veel meer – dan consumenten. En ook gebruiken ze veel meer energie, zo’n 80% meer volgens het CBS. Toch wordt de rekening daarvoor grotendeels door de huishoudens betaald, in 2016 €16 miljard van de €25 miljard!). Als we de energietransitie serieus nemen moeten we dus de bedrijven aan gaan pakken. Bijvoorbeeld door groene belastingen op (inter)nationaal niveau. Doen we dit niet dan tornt het ook aan het inmiddels al afnemende draagvlak bij de steeds beter geïnformeerde burgers. Het afdwingen en doordrukken van omgekeerd inzamelen van afval (VANG) en – bovenop de huidige afvalstromen – verplicht laten scheiden van plastics, metaalverpakkingen en drankkartons vergroot daarmee het draagvlak niet, maar voedt veel eerder het onbegrip in een steeds bredere laag van de bevolking. In plaats van bedrijven te dwingen tot minder of milieuvriendelijker verpakkingsmateriaal lijkt het voor de burger dat hij wordt gepakt voor zaken waar hij goeddeels niks aan kan doen.

Het is niet langer aan de burger uit te leggen waarom je als gemeente niet zou willen investeren in bijna 100% recycling van plastics met nascheiding (= het halen van plastic uit het restafval in een speciale fabriek), maar liever gaat voor een doelstelling van nauwelijks 80% door de burgers zelf aan het werk te zetten met een aparte container voor plastics.

In de week van 15 januari 2018 is er een plenair debat in de Tweede Kamer gepland over de wijziging van de Gaswet. Daar wordt onder andere gesproken over de afschaffing van de wettelijk verplichte aansluiting voor gas bij nieuwe woningen. Dat lijkt zeker een goede zaak. Tenminste als de alternatieven voor gas niet te duur uitpakken voor de bewoners. Niet overal is namelijk een warmtenet aanwezig. Niet overal kan een aardwarmte-installatie of zonne-energie uitkomst bieden. En soms zijn de kosten van vernieuwbare energie simpelweg te hoog voor kopers. Dit alles rechtvaardigt de vraag of de overheid een nadere subsidieregeling ter ondersteuning moet aanbieden? Voor het draagvlak is dit zeker raadzaam. En in tegenstelling tot veel bedrijven is de burger namelijk bijna altijd wel te porren voor een bijdrage aan een beter milieu.

Van gas los.

In de raadscommissie weet de wethouder nog duidelijk te maken dat men niet van de aansluitverplichting van gas voor nieuwbouw af kan, omdat dit nu eenmaal wettelijk zo is geregeld. Zoals bij het voorzieningencentrum in het Land van Matena. Het geeft daarom te denken dat het raadsbesluit een paar dagen voor de raadsvergadering toch wordt aangepast vanwege de wens (het amendement was al rondgestuurd) uit haar eigen politieke fractie. En ook al kun je met de nieuwe formulering van het raadsbesluit nog steeds alle kanten op, het is te hopen dat de Tweede Kamer in januari 2018 het gasloze tijdperk ook voor Papendrecht legaliseert.

Terug naar Wiebes. Als dit kabinet het klimaatkonijn echt serieus neemt en echt de geschiedenisboekjes wil ingaan als groenste kabinet ooit, dan zal deze minister nu echt werk moeten maken van de aanpak van milieubelastende bedrijven. Ik ben – gezien ook de voornemens met de afschaffing van de dividendbelasting – erg sceptisch geworden. Het klimaatkonijn lijkt namelijk teveel op het Duracell-konijntje. En als de batterijtjes ervan leeg zijn gooien we deze toch weer in de inzameldoos van Stibat, ook al weten insiders al jaren dat dit vanuit milieu-oogpunt volstrekte onzin is.

Bron foto's: Uitzending van Zondag met Lubach over Klimaat op YouTube. 

Gerelateerde wijken:
Gerelateerde straten:

Over de columnist

Arno Janssen

Arno Janssen (1964), sinds 2012 woonachtig in Papendrecht en namens het Papendrechts Algemeen Belang (PAB) lid van de gemeenteraad en de Drechtraad.

Samen met Madelon onder een dak met 5 van mijn 7 kids en schoonpa. Als universitair geschoold juridisch bestuurswetenschapper vooral veel gewerkt voor de rijksoverheid (o.a. onderzoeker, adviseur, strateeg en senior-beleidsmedewerker).

Ook ruim tien jaar ondernemer in Frankrijk geweest. Nu ondernemer in Dordrecht, redactielid van RaadsledenNieuws, schrijver en soms nog muzikaal actief.

De belangrijkste drijfveer: het belang van de inwoners en ondernemers in Papendrecht. Wat dat betekent wordt duidelijk in de meer dan 400 politieke blogs sinds 2014 en in de vele interacties met Papendrechters op social media. En uiteraard nu ook in wekelijkse columns op Papendrecht.net.

Overlast van vluchtelingen in Papendrecht
21 aug
Overlast van vluchtelingen in Papendrecht
Wat moeten we met op-z’n-kop-vlaggen?
31 augustus 2022
Wat moeten we met op-z’n-kop-vlaggen?
Sinds wanneer loont intimidatie en bedreiging?
24 augustus 2022
Sinds wanneer loont intimidatie en bedreiging?
Afscheid
11 augustus 2022
Afscheid
Over nieuwkomers en zondagsrust
03 augustus 2022
Over nieuwkomers en zondagsrust
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.