Liegen is hélemaal 2018!
De film Nebraska. Een oude chagrijnige man krijgt een brief in de bus: U heeft een miljoen dollar gewonnen! Hij gelooft het heilig. Na veel gedoe en met tegenzin, neemt zijn zoon hem mee op de lange reis van Montana naar Nebraska om ‘de prijs op te halen’.
Na dagenlang autorijden, komen ze aan bij het kansspelkantoor. Hij blijkt, uiteraard, niet gewonnen te hebben. De oude man loopt boos weg. De medewerkster van het kantoor vraagt daarop aan de zoon: “Heeft uw vader Alzheimer?” “Nee,” zegt hij, “hij gelooft gewoon wat mensen tegen hem zeggen.” Waarop zij zegt: “Oh..., that’s too bad.”
Too bad, mensen zomaar op hun woord geloven. Iets voor naïevelingen of domoren. Bedrog is van alle tijden, maar openlijk liegen én er mee weg komen, is helemaal 2018! In Amerika werd onlangs het woord misinformation als woord van het jaar gekozen.
Toen internet net opkwam zou alles anders worden, dachten we. Elke leugen zou aan het licht komen. Iedereen die loog zou ter verantwoording worden geroepen. Dictaturen zouden verdwijnen. De waarheid zou regeren.
Wat zaten we er naast!
Het aantal leugens nam niet af, maar toe. En, het leidde niet tot het omarmen van de waarheid, maar tot grotere acceptatie van de leugen.
Een enkele keer mag een leugen niet, dan ontstaat er ophef. Dat zagen we onlangs ook in de Papendrechtse politiek. Op deze plek werd een column verwijderd, omdat er een leugen in stond. Is alles wat in andere columns staat dan allemaal waar? Ik zou er niet op rekenen. Misschien was de leugen in dat ene geval té zichtbaar. Het was in ieder geval een leugen die mensen niet geloofden.
Soms hoor ik iemand zeggen: “Het is inderdaad niet waar, maar toch ben ik het ermee eens...” Huh…, dat kan niet,” roep ik dan vertwijfeld. “De feiten tonen aan dat...” Maar aan de gezichten zie ik: Feit of leugen, ik geloof wat ik wil. Want leugens en feiten zijn iets geworden wat je kunt geloven of niet.
Hannah Arendt, wereldberoemd filosofe, schreef in haar boek The origins of totalitarianism:
“…Het ideale object van het totalitaire bewind is niet de overtuigde nazi of de toegewijde communist, maar de mensen voor wie het onderscheid tussen feit en fictie, waar en niet waar, niet langer bestaat.”
Namens de D66-fractie in Papendrecht wens ik u een goede jaarwisseling en een nieuw jaar waarin u feit van fictie kunt onderscheiden. En wat u er daarna mee doet, is uiteraard - in dit mooie vrije land - helemaal aan uzelf. Al spreek ik wel de hoop uit dat de voorkeur voor feiten, ja zelfs de liefde ervoor, het altijd zal winnen.
