Democratie? Bestaat dat nog?
Goedendag, mijn naam is Martijn Geurs, ik ben 28 jaar en met ingang van 30 maart duo-raadslid voor de PvdA in Papendrecht. Zoals verwacht mag worden van een student politicologie heb ik met veel interesse kunnen ontdekken wat democratie nu inhoudt en als dat al mogelijk is, kunnen ontdekken hoe we ‘de democratie nog democratischer maken’. Want ja, de democratie zoals wij die kennen, lijkt ‘af’ te zijn. Maar het is nooit helemaal af.
Vandaag de dag is het onmogelijk om de woorden politiek en democratie los van elkaar te zien. Democratie betekent letterlijk heerschappij van het volk. Toen rond 510 voor Christus in Athene de democratie werd gesticht door de aristocraat Kleisthenēs, zag de democratie er anders uit dan vandaag de dag. Waar de hedendaagse democratie wordt geassocieerd met politieke partijen en verkiezingen, was dat bij de Oude Grieken wel anders. In Athene werden veel functies verloot onder de burgers, en konden alle bij de volksvergadering aanwezige burgers stemmen over ingediende voorstellen. De burgerij bestond uit alle mannen boven de 30 die uit een bepaalde stand kwamen, vrouwen en slaven hadden geen stemrechten. Toch een andere invulling van de democratie.
In een democratie is het van belang dat alle burgers invloed kunnen uitoefenen op het beleid en hoe directer dit is, hoe eerder een staat het democratische ideaal benadert. In die zin kan je jezelf afvragen hoe democratisch zij we nu eigenlijk? Momenteel zijn we in Nederland en ook Papendrecht beperkt tot het stemmen op een volksvertegenwoordiger en is het als burger mogelijk om in te spreken in de vergadering, maar mag je niet daadwerkelijk mee beslissen. Gelet op dit feit en dat de kern van een democratie het actief participeren van burgers betekent, zouden burgers meer moeten worden betrokken in de besluiten. Naar mijn opinie zou de invoering van referenda op zowel landelijk als lokaal niveau een mooie toevoeging zijn om het draagvlak voor de democratie te verhogen. Uit een onderzoek van bestuurskundigen M. Bovens en A. Wille uit 2011 blijkt dat in Nederland in principe het grootste deel van de bevolking voorstander van referenda is. Zo blijkt uit onderzoek dat in Nederland 76% van de laagopgeleiden, 77% van de middelbaar opgeleiden en 69% van de hoogopgeleiden voor de invoering van bindende referenda is. Een groot pluspunt van referenda is dat het ervoor zorgt dat de draagvlak van het beleid enorm verhoogt. Alle burgers kunnen immers hun stem laten horen over het aan een referendum onderworpen onderwerp.
Wel dienen we op een aantal zaken te letten als het gaat om het referendum. Zo ben ik van mening dat er slechts een referendum zou moeten worden ingevoerd ter correctie van genomen besluiten. Uit het verleden is namelijk gebleken dat referenda vanuit het volk, de zogeheten burgerinitiatieven, tot financieel onverantwoorde besluiten hebben geleid. Verder dienen referenda een bindend karakter te hebben, zodat deze niet zomaar ter zijde kunnen worden geschoven. Dit zal er dan ook voor zorgen dat de overheid of gemeente niet (volledig) tegen de volkswil in kan gaan. En hiermee krijgen burgers de mogelijkheid om het door de overheid of gemeente ingezette beleid terug te draaien wanneer dit tegen de wil van de burgers ingaat. Ten slotte zal de op samenwerking gerichte politiek niet snel verdwijnen door de invoering van het corrigerend referendum, immers moeten genomen besluiten nog altijd door een meerderheid van de volksvertegenwoordigers worden genomen.
Kortom ruim 2.500 jaar na het ontstaan van de eerste democratie in Athene is het tijd dat wij onze huidige democratie weer onder de loep nemen en kritisch kijken naar wat er beter kan. Het zou mooi zijn als we hier in Papendrecht ook met een open blik naar kijken en onder meer de invoering van een bindend corrigerend referendum wordt overwogen.
Ik ben in ieder geval voor!
