Over nieuwkomers en zondagsrust
Rond 1900 bestond Papendrecht uit de dijkbebouwing, de Veerstoep/Veerweg en nog enkele stoepen en stegen. Een paar duizend inwoners, die hun brood verdienden onder andere als (werknemer van) aannemers, scheepsbouwers, visser, schipper, griendwerker of boer.
Om de paar huizen was er een winkeltje, voor bijna alle benodigdheden (van kruidenierswaren tot kolen en handgemaakte kachels) kon iedereen in het eigen dorp terecht. Alleen voor zaken die hier niet te krijgen waren, maakte men de reis naar de stad.
Op zondag waren alle winkels dicht en heerste er volstrekte rust, zoals overal in de Alblasserwaard. Voor velen uit geloofsovertuiging, voor de anderen uit respect voor die zondagsrust of gewoon: om uit te rusten van de meestal zesdaagse werkweek en om die dag door te brengen met het gezin.
Maar Papendrecht groeide. In de bloeiperiode van de grote scheepswerven en Aviolanda kwamen de eerste nieuwkomers, hoofdzakelijk uit de noordelijke provincies. Hun ‘inburgering’ verliep vrijwel geruisloos.
Na 1950 werd Papendrecht aangewezen tot groeigemeente om de grote woningnood in de steden te helpen oplossen. Die overgang ging soms minder vlekkeloos.
In De Kooij verrees een nieuwe lagere school, waar ook ‘stadskinderen’ op kwamen. Zij lachten de geboren Papendrechters uit om hun rare taalgebruik. Aspirant-kopers van de flats aan de Zernikelaan wilden voordat ze hun appartement betrokken wel graag dat die ‘ouwe zooi’ aan de Schoorweg zou worden afgebroken. Bewoners van de Molenvliet wilden wel graag dat de Achterdijk (eeuwenoud toegangspad naar weilanden en afscheiding tussen Papendrecht en Oud Alblas) betegeld zou worden. Er moest tot aan de Raad van State worden gestreden tegen een bewoner van De Kooij om de boer van de naast gelegen Mariannehoeve zijn bedrijf te laten behouden. En als klap op de vuurpijl vonden meerdere nieuwkomers dat ‘Papendrecht op zondag dichtgeplakt zat met kranten’ omdat er op die dag zo weinig vertier was. Het behoeft denk ik geen nadere uitleg dat dit kwaad bloed zette bij veel oorspronkelijke Papendrechters. Maar uiteindelijk kwamen de gemoederen weer tot bedaren. En gelukkig waren en zijn er ook veel nieuwkomers die het hier prima naar hun zin hebben.
De openstelling of sluiting van winkels op zondag (inmiddels al een aantal keren besproken in de gemeenteraad) levert echter nog steeds verhitte discussies op, vooral op social media, al kunnen sommige raadsleden er ook wat van.
Voorstanders van de zondagsrust worden weggezet als ‘conservatief’, ‘egoistisch’, ‘we gaan terug naar de middeleeuwen’, en vooral de gelovigen moeten het ontgelden. Tegenstanders van de zondagsluiting ‘hebben geen zin om na werktijd boodschappen te doen’, ‘vervelen zich anders op zondag’ ‘hoeven geen rekening te houden met kerkvolk’ enz.
Tot 2007 waren er geen winkels open op zondag en ik heb nooit ergens gelezen, dat er toen mensen omgekomen zijn van de honger. Met een drukke baan, zorg voor ouders en nog wat tijdrovende zaken is het mij altijd gelukt om in Papendrecht boodschappen te halen en andere inkopen te doen gedurende de zes dagen plus koopavond dat de winkels open waren. Daar had en heb ik geen webshops voor nodig.
Maar goed, er is nu - voor mij als handreiking - door de meerderheid van de raad op 5 juli 2022 gekozen voor de bouwmarkten (op dit moment maar 1) en supermarkten open op zondag van 12 – 16 uur.
‘Papendrecht maken we samen’ is het motto van het in juni aangetreden college. De oorspronkelijke inwoners van Papendrecht, die hier al vele generaties wonen (en waartoe ik ook behoor) zijn inmiddels ver in de minderheid. Maar ook hun stem telt wat mij betreft nog steeds mee. Onbekend maakt onbemind. Misschien dat er met de hierboven beschreven uitleg over de ontwikkeling van ons dorp wat meer begrip kan ontstaan. Van een beetje meer respect voor elkaar is nog nooit iemand minder geworden.
Foto: In 2011 haalden wij het laatste hooi van Het Land van Matena. Inmiddels is ook die laatste wijk bijna helemaal volgebouwd.
