Analyse: 'Gemeente neemt groot risico met keuze voor locatie Weteringsingel'
PAPENDRECHT - Het besluit van het college van B&W om de voormalige Rabobank aan te wijzen als nieuwe locatie voor de opvang van vluchtelingen, heeft veel losgemaakt bij ondernemers en omwonenden. De voornaamste vraag is: Waarom is er gekozen voor een opvang aan de rand van het winkelcentrum? Hans Huisman is in deze zaak gedoken op zoek naar antwoorden, maar er blijven nog vragen open staan.
De gemeente geeft aan dat de opvang aan haar Langetermijnvisie Huisvesting en integratie asielzoekers en vluchtelingen voldoet, die in juli 2024 is vastgesteld. Hierin staat verwoord aan welke voorwaarden een opvanglocatie moet voldoen.
Zo moet de opvang kleinschalig zijn, op de juiste locatie staan en er moet draagvlak zijn. Maar is dit werkelijk het geval? Laten we deze voorwaarden eens nader bekijken:
1) Locaties zijn relatief kleinschalig
In de langetermijnvisie staat: “Kleinschalige opvanglocaties passen bij Papendrecht. Uit oogpunt van efficiency, effectief beheer en begeleiding, zetten we in op locaties van circa 50 tot 100 plekken in Papendrecht. Deze kunnen in een satellietmodel samenwerken met andere locaties in Papendrecht of omliggende gemeenten.”
De locatie Weteringsingel heeft straks 80 plekken. Het is begrijpelijk dat veel mensen dit niet als kleinschalig zien, maar strict genomen past het binnen die bandbreedte van 50-100 plekken per locatie. Maar is het niet beter om (eerst) te kiezen voor een kleiner aantal vluchtelingen, bijvoorbeeld 50?
2) Juiste locatie
In de langetermijnvisie staat: “Locaties bevinden zich in of direct grenzend aan de woongebieden. We vinden het belangrijk dat een asielzoeker of vluchteling direct vanaf plaatsing inzet op integratie in de Papendrechtse samenleving. Onze opvanglocaties bevinden zich daarom in, of anders direct grenzend aan de bestaande woongebieden van Papendrecht. Hiermee zijn voorzieningen als scholen en winkels binnen relatief korte afstand.”
Strict genomen staat de opvanglocatie aan de rand van het woongebied, maar zeg eens eerlijk: het staat vooral aan de rand van een winkelgebied. Nu is dat volgens de visie niet verboden, maar had het niet beter geweest als er in de visie stond welke locaties er sowieso onwenselijk zijn? De Meent is een van de meest dichtbevolkte gebieden van Papendrecht.
Hoewel de vluchtelingen hier niets aan doen kunnen, zullen bezoekers van het winkelcentrum zich straks minder veilig voelen als vluchtelingen op het winkelcentrum gaan rondhangen. Dit valt sowieso niet te voorkomen, want de opvang is natuurlijk geen gevangenis, maar de jongeren willen wel graag naar buiten. En in de nabije omgeving van de Weteringsingel is geen geschikte hangplek, speelveld of een mooi park. Door de aanwezigheid van hangjongeren zullen bezoekers sneller geneigd zijn om te kiezen voor andere winkelcentra. En als de omzet hierdoor achteruit gaat, gaat dit op termijn meer leegstand opleveren. En nogmaals, de vluchtelingen kunnen hier niets aan doen. Ook al veroorzaken ze verder geen overlast of zitten ze in de weg; enkel hun aanwezigheid betekent al dat veel mensen zich minder op hun gemak voelen en het winkelcentrum gaan mijden. En dit geldt overigens niet alleen voor vluchtelingen, maar ook voor Nederlandse hangjongeren die er nu al zijn. Het aantal hangjongeren zul dus verder gaan toenemen.
In de langetermijnvisie staat: “We zetten in op een goede spreiding van opvanglocaties over geheel Papendrecht, dus zowel opvanglocaties in de oude als de nieuwste wijken. Bij het bepalen van de geschiktheid van een locatie kijken we ook naar de verhouding tot andere opvanglocaties in de omgeving.”
De locatie Weteringsingel ligt net zoals de andere opvanglocaties is het westen van Papendrecht. Wanneer is het oosten van Papendrecht een keer aan de beurt? De voormalige school aan de Boeieraak in de Oostpolder wordt door Papendrechters meermaals als optie genoemd. Waarom is hier niet voor gekozen? Of kan de locatie van de voormalige De Wieken niet alsnog volledig worden benut voor vluchtelingen? Dan kunnen Papendrechters die al lang op zoek zijn naar een eigen woning in de voormalige Rabobank wonen. Een woonplek in het centrum is veel waard. Er wordt door de gemeente niet altijd duidelijk gemaakt waarom andere locaties afvallen.
3) Draagvlak behouden
In de langetermijnvisie staat: “Inwoners, ondernemers en maatschappelijk middenveld betrekken we proactief om steun voor de huisvesting en integratie van asielzoekers en vluchtelingen te behouden. We geven ruimte aan particulier initiatief en zullen dat zo veel mogelijk stimuleren en faciliteren. De gemeente communiceert open, transparant, gestructureerd en met regelmaat. Onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners informeren we zo goed mogelijk, zodat zij een compleet en realistisch beeld kunnen vormen van het opvangvraagstuk. Zo bouwen we aan het draagvlak in Papendrecht.”
Het valt op dat er niet van tevoren wordt gekeken of er voor een bepaalde keuze draagvlak is. Er wordt een keuze gemaakt en vervolgens probeert men door goede communicatie alsnog draagvlak te verkrijgen. Maar als er een slechte keuze wordt gemaakt, dan kan goede communicatie er niet voor zorgen dat er alsnog draagvlak ontstaat! Ook het feit dat er geen inspraakprocedure is, maar direct een onomkeerbaar besluit, zorgt voor een achterstand. Ondernemers en omwonenden voelen zich overrompeld. De langetermijnvisie zegt niet dat draagvlak een randvoorwaarde is om te kiezen voor een bepaalde locatie, het is alleen een belangrijk doel.
Gemeenteraad akkoord?
De gemeenteraad is in juli 2024 unaniem akkoord gegaan met de langtermijnvisie, maar niet specifiek voor de locatie Weteringsingel. Deze locatie was toen nog niet in beeld, althans, niet voor de raadsleden. Pas later kwam de locatie wel in beeld en konden raadsleden vragen stellen, maar de vragen die hierboven staan, zijn toen niet gesteld. Er was slechts 1 raadslid die vragen heeft gesteld, maar dat ging meer over een aantal praktische puntjes. Zie het document wensen en bedenkingen van 4 september 2004.
Achteraf geven verschillende raadsleden aan niet te weten van de mogelijkheid om vragen te stellen over de locatie Weteringsingel. Diverse raadsleden geven zelfs aan pas op 5 september via de pers te hebben vernomen dat het college had gekozen voor deze locatie. Hebben deze raadsleden dan niet goed opgelet? Is de communicatie wel goed verlopen?
Inmiddels hebben de fracties VVD en Onafhankelijk Papendrecht flinke twijfels over de voorgenomen locatie en gaan ze donderdag 26 september 2024 vragen stellen tijdens de gemeenteraadsvergadering.
Geen overhaaste beslissing maken
Het is goed dat de gemeente Papendrecht haar verantwoordelijkheid wil nemen om vluchtelingen binnen Papendrecht op te vangen. Maar als er teveel onrust en twijfel over een bepaalde locatie is, dan kun je deze locatie beter laten rusten en verder gaan zoeken. De gemeente is volgens de spreidingswet verplicht om een bepaald aantal vluchtelingen op te nemen, maar de gemeente zal in de praktijk echt niet direct een boete krijgen of gedwongen worden om vluchtelingen op te nemen. Er zijn in Nederland diverse gemeenten die nog steeds geen enkele vluchteling hebben opgenomen. Dit is echter geen vrijbrief om maar achterover te leunen en niets te doen. Maar neem geen overhaaste beslissingen. De gemeente moet zelf de regie behouden en actief blijven zoeken naar geschikte locaties.
Tot slot: De gemeente wil graag een stabiele basis en kiest daarom voor een periode van 5 jaar. Dat is vanuit de kant van de gemeente en het COA te begrijpen, maar dit betekent voor de ondernemers en omwonenden wel een hele lange periode. Is er wel een ‘escape’ als het onverhoopt niet gaat zoals men had verwacht? Kan men onder het huurcontract van 5 jaar uit komen?
