Gezondheidsmonitor Papendrecht
Wat is de belangrijkste conclusie van de gezondheidsmonitor?
Uit de gezondheidsmonitor blijkt dat de verschillen in de ervaren gezondheid tussen gemeenten in Zuid-Holland Zuid en tussen wijken in de vier grotere gemeenten (waaronder Papendrecht) relatief klein zijn. Veel groter zijn de sociaal-economische gezondheidsverschillen, de verschillen tussen bevolkingsgroepen( bijvoorbeeld jongeren (vanaf 18 jaar) en ouderen, en tussen werkenden en niet werkenden). Er zijn duidelijke risicogroepen aan te wijzen waar gemeenten hun lokaal gezondheidsbeleid op zouden moeten richten.
Wat is het rapportcijfer voor lichamelijke gezondheid?
Aan de bevolking is gevraagd de eigen gezondheid te waarderen met een rapportcijfer. Iedere wijk in Papendrecht zit gemiddeld boven het rapportcijfer 7, ruim voldoende dus. Het gemiddelde in Papendrecht ligt op 7.3, overeenkomstig het regiogemiddelde. De inwoners van de wijk Kraaihoek waarderen hun eigen gezondheid met een gemiddeld rapportcijfer van een 7,1 significant minder goed dan alle andere wijken. Vier sociaal-economische groepen scoren lager dan een 7: alleenstaanden, weduwen en weduwnaars, ouderen en uitkeringsgerechtigden.
Hoeveel gezondheidsklachten zijn er gemiddeld?
De ervaren gezondheid wordt ook dikwijls vastgesteld door het meten van het aantal klachten via een gestandaardiseerde vragenlijst, de zogenaamde VOEG-vragenlijst (Vragenlijst voor Onderzoek naar de Ervaren Gezondheidstoestand). De gemiddelde Nederlander van 16 jaar en ouder kruist op de lijst van 23 klachten 3,7 klachten aan. De inwoners van Papendrecht van 18 jaar en ouder scoren gemiddeld wat hoger: 5,1 klachten (regionaal is dit 5,4). Inwoners van Kraaihoek rapporteren relatief veel klachten (gemiddeld 6,1). Het gemiddeld aantal klachten varieert sterk; per sociaal-economische klassen rapporteren gescheiden, allochtonen en ouderen meer gezondheidsklachten.
Hoe zit het met de geestelijke gezondheid?
Wanner iemand vaak angstig is of vaak kampt met eenzaamheidsgevoelens, is zijn of haar geestelijke gezondheid er niet best aan toe. Beide komen betrekkelijk weinig voor in Papendrecht, hoewel toch 3% rapporteert regelmatig of vaak angstig te zijn en 7% regelmatig of vaak eenzaam is. Op basis van de gestandaardiseerde vragenlijst is een indicatorscore voor geestelijke gezondheid ontwikkeld. De gemiddelde score voor Papendrecht bedraagt 78, hetgeen vergelijkbaar is aan de regio als geheel gerapporteerde score van 76. De verschillen tussen wijken zijn verwaarloosbaar klein. Wel zijn er grote sociaal-economische verschillen. Vooral allochtonen scoren slecht op het vlak van de geestelijke gezondheid. Daarnaast kampen ook 80-plussers, gescheidenen, alleenstaanden en mensen met een laag inkomen of een lage uitkering met een zwakke geestelijke gezondheid.
Maken mensen vaak gebruik van de gezondheidszorg?
Acht op de tien inwoners van Papendrecht hebben het afgelopen jaar gebruik gemaakt van de huisarts. Ongeveer één op de veertien mensen schakelde het maatschappelijk werk in. Zo'n 3% is bij een pastoor/ dominee/ imam/ humanistisch raadsman geweest en 2% bij een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Ook alternatieve behandelaars mogen zich in een behoorlijke populariteit verheugen; 6% van de bevolking in Papendrecht heeft zich in de afgelopen 12 maanden gewend tot een alternatieve behandelaar. Welke sociaal-economische groepen zijn nu de relatieve grootgebruikers van de medische dienstverlening? Het zijn met name de 80 plussers die de huisarts frequenteren. Ook weduwen en weduwnaars en vrouwen bezoeken relatief vaak de huisarts, evenals allochtonen en uitkeringsgerechtigden. Het zijn overwegend dezelfde sociaal-economische groepen die ook een bovenproportioneel beroep doen op het maatschappelijk werk, terwijl ook niet-werkenden en mensen met lage inkomens relatief vaker een beroep doen op maatschappelijk werk. Met name alleenstaanden en uitkeringsgerechtigden doen vaak een beroep op instellingen voor geestelijke gezondheidszorg. Pastorale hulp is vooral populair bij 80-plussers en weduwen en weduwnaars.
Hoe is het medicijngebruik?
Eén op de 20 mensen in Papendrecht gebruikt momenteel slaapmiddelen en één op de 25 slikt kalmeringsmiddelen. De verschillen tussen de wijken zijn beperkt. Onder welke groepen zijn nu met name de gebruikers van deze middelen te vinden? Bovenaan staan de 80-plussers die verreweg de meeste vrij verkrijgbare medicijnen en door de arts voorgeschreven slaap- en kalmeringsmiddelen gebruiken. Op de tweede plaats staan uitkeringsgerechtigden, die vrij veel verkrijgbare middelen en kalmeringsmiddelen slikken. Tenslotte behoren vooral gescheidenen, alleenstaanden en weduwen en weduwnaars tot de grootgebruikers.
Eten we wel gezond?
Een belangrijk leefstijlaspect is: gezond eten. Via de vragenlijst is onderzocht hoe vaak mensen melkproducten, graanproducten en fruit gebruiken. Driekwart van de inwoners van Papendrecht (75%) eet voldoende van de genoemde producten. Een kwart (24%) gebruikt een of twee producten niet vaak genoeg. Een procent gebruikt drie of vier producten niet vaak genoeg om te kunnen spreken van een gezonde voeding. In Molenvliet is het aandeel met ongezonde eetgewoonten groter dan in de andere wijken. Bij de lagere sociaal-economische klassen, jongeren en allochtonen zien we veel ongezonde eetgewoonten. Een belangrijk effect van de ongezonde leefstijl kan overgewicht zijn. Matig overwicht komt vooral voor bij mannen, 50-plussers en laag opgeleiden. Ernstig overgewicht komt vooral voor bij allochtonen, de lagere sociaal-economische klassen en ouderen.
Papendrecht in beweging?
Naast overgewicht is onvoldoende beweging een dimensie van leefstijl die ernstige gezondheidsrisico's met zich meebrengt. Volgens de norm zouden mensen minimaal drie keer per week minstens 20 minuten moeten bewegen of sporten. In Papendrecht voldoet 33% aan deze norm, wat precies overeen komt met het regiogemiddelde. De helft (50%) beweegt wel maar doet dat minder vaak of minder lang dan gewenst. Zo'n 17% doet niet aan lichaamsbeweging of sport (de zogenaamde inactieven); dat is wat lager dan het regiogemiddelde van 22%. Met name in de wijk Kraaihoek wonen veel inactieven (25%). De verschillen tussen uiteenlopende groepen zijn aanzienlijk. Met name leden van lagere sociaal-economische klassen, eenpersoonshuishoudens en allochtonen doen weinig aan lichaamsbeweging of sport.
Roken: heel slecht voor uw gezondheid!
Dat roken slecht is voor de gezondheid is algemeen bekend. Toch rookt momenteel ongeveer een kwart van de inwoners van Papendrecht (23%). Zeven procent behoort met meer dan 20 sigaretten per dag zelfs tot de groep "zware rokers". Het aandeel rokers verschilt niet sterk per wijk. Relatief veel rokers vinden we onder de eenpersoonshuishoudens en lagere sociaal-economische klassen. Opmerkelijk is dat het aandeel rokers sterk afneemt naarmate de leeftijd stijgt; van de 18-50 jarigen rookt nog een op de drie personen, boven de 50 jaar neemt het aantal rokers snel af, om te kelderen tot 10% van de 80-plussers. Zware rokers zijn wat vaker te vinden in Molenvliet, waar 12% van de inwoners tot deze categorie behoort (tegenover 7% voor geheel Papendrecht).
Matig met alcohol
Eén à twee glaasjes alcoholhoudende dank per dag is niet persé risicovol, maat bovenmatige consumptie van alcoholische drank is wel slecht voor de gezondheid. Zeven op de tien inwoners van Papendrecht (72%) drinken wel eens alcoholhoudende drank. Zes procent van de inwoners is een zware drinker. Deze mensen drinken minstens eenmaal per week zes of meer glazen alcoholhoudende drank. Met name inkomen en opleidingsniveau zijn determinanten van drinkgedrag. Naarmate het inkomen stijgt, neemt het aandeel drinkers toe. Naarmate het opleidingsniveau stijgt zien we ook meer drinkers.
Softdrugs in de regio
Het gebruik van softdrugs in Papendrecht ligt op 3%. Hier vallen zowel de inwoners onder die elke dag softdrugs gebruiken als de inwoners die slechts een keer per jaar softdrugs gebruiken. We vinden gebruikers van softdrugs met name onder jongeren.
Sociaal-economische gezondheidsverschillen
Er bestaan in Nederland belangrijke sociaal-economische verschillen in prevalentie van ziekte en in de kans om voortijdig te overlijden. Deze sociaal-economische gezondheidverschillen hebben we ook gevonden in de GGD regio Zuid-Holland Zuid. Concreet hebben we drie bevolkingsgroepen onderscheiden, te weten de gezonde hogere en middenklassen (67%), de ongezonde lagere middenklassen (28%) en de zeer ongezonde laagste sociaal-economische klasse (5%).
