Mijn mening Willem Schneider: Flinke discussie over Drechtstedenbestuur

DRECHTSTEDEN - Willem Schneider woont in Hendrik-Ido-Ambacht en is columnist op Ambacht.net. Hij is erg betrokken bij de huidige (politieke) ontwikkelingen in de Drechtsteden.
 
“Hé, dat wordt de komende twee maanden chillen!”. Deze gedachte kwam bij me op na de discussie in de Drechtraad over de samenstelling van het nieuwe Drechtstedenbestuur. De 10 (bijna) gekozen leden kunnen de komende tijd het rustig aandoen: ze kunnen zich langzaam warm lopen aan de zijlijn en het stokje van het oude demissionaire bestuur overnemen.
 
Nieuw Drechtstedenbestuur
Wat is er namelijk aan de hand? Wel, zoals ik in mijn vorige column al aangaf volgt na de collegevorming in de 6 Drechtsteden (Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht) een nieuwe carrousel. Immers: “boven” de colleges van deze 6 steden “hangt” een Drechtstedenbestuur, bestaande uit minimaal één bestuurder van de 6 colleges.
 De spil in deze carrousel is de burgemeester van Dordrecht. Hij is zowel voorzitter van het Drechtstedenbestuur als van de Drechtraad (bestaande uit een vertegenwoordiger van de plaatselijke fracties). Formeel kiest deze raad het Drechtstedenbestuur. Maar materieel -dat is de belangrijkste mores in de politiek op welk niveau dan ook - is er natuurlijk veel informeel overleg en dat vanzelfsprekend geheim is. Mijn Zwijndrechtse collega zou zeggen er is sprake van een "regenteske aanpak".
Zo ook in deze carrousel. De voorzitter maakte een “rondje” Drechtsteden en uiteindelijk kwam hij met een brief met het volgende voorstel:
 
·       vergroot het Drechtstedenbestuur van 8 tot 10 leden
·       met de onderstaande verdeling:
 
Alblasserdam: 2 leden (wethouder en burgemeester)
Dordrecht: 3 leden (2 wethouders en burgemeester)
Zwijndrecht: 2 leden (wethouder en burgemeester)
Sliedrecht: 1 lid     (wethouder)
Papendrecht: 1 lid     (wethouder)
H.I. Ambacht: 1 lid     (wethouder)
 
Hij kwam tot deze samenstelling op basis van de competenties van betrokken bestuurders. Ook is er een “goed evenwicht tussen politieke stromingen” in de Drechtstedenbestuur.
 
Protest Papendrecht
Tijdens de vergadering van de Drechtraad in mei werd dit voorstel geen hamerstuk. Integendeel! De voorzitter kreeg echter de wind van voren. Vele fracties maakten grote bezwaren, vooral tegen de benoeming van twee burgemeesters (uit Alblasserdam en Zwijndrecht).
Het is te begrijpen dat de vertegenwoordigers van de gemeenteraden uit Hendrik-Ido-Ambacht en Papendrecht hiertegen protesteerden. Vooral de sprekers uit Papendrecht waren fel. De raad uit Papendrecht en de fractie van D66 uit deze gemeente hadden de Voorzitter een brief geschreven. Een brief, die de overige leden van de Drechtraad voor hun vergadering nog niet hadden ontvangen. Procedureel klopt dat natuurlijk niet.
 
De Papendrechtse raad spreekt in zijn brief van “een vreemde en onwenselijke” samenstelling. De argumenten zijn:
1.      de twee op persoonlijke titel benoemde burgemeesters gaan nu andere verantwoordelijkheden dragen “anders bij de benoemde functie behorende taken en verantwoordelijkheden”
2.        onevenwichtigheid tussen benoemde en niet-benoemde bestuurders en “tussen gemeenten”
3.         politieke representatie is belangrijker dan een evenwichtige vertegenwoordiging tussen gemeenten
4.         er is geen verbondenheid tussen te benoemen burgemeesters en de subregionale vertegenwoordiging
 
Tijdens de discussie in de Drechtraad bleek dat uiteindelijk niet de gehele raad van Papendrecht zich achter deze brief stelde: zo stemden Groenlinks en de VVD met het voorstel van de Voorzitter in.
 
En Hendrik Ido Ambacht? Wel, de vertegenwoordiger vond het voorstel “onacceptabel”. Ze stemde -- evenals de rest van de Drechtraad -   wel in met een tussenvoorstel van de Voorzitter. De leden krijgen de gelegenheid om terug te koppelen naar de gemeenteraden van de zes gemeenten. Immers: de brief van de Voorzitter met zijn voorstel bereikte niet tijdig alle raadsleden. Verder had hij niet alle fractievoorzitters of het presidium gesproken. Bovendien was de Papendrechtse brief niet tijdig verspreid en besproken in de fracties.
 
Bestuursvacuüm
Ondanks deze “time-out” wordt  in de junivergadering van de Drechtraad dit voorstel afgehamerd. De Voorzitter liet namelijk dat de benoeming vrijwel definitief was! Formeel zijn de 10 leden nog niet benoemd, “materieel kunnen ze gewoon beginnen”. Bestuurrechtelijk ontstaat er nu een interessante situatie: er is formeel een bestuursvacuüm, maar feitelijk niet. Waarom?
 
1.     er is immers een demissionair Drechtstedenbestuur. In dat bestuur zitten formeel wethouders. Materieel is één wethouder geen wethouder meer, maar hij is na de gemeenteraadsverkiezingen in maart jl. raadslid geworden. Een andere wethouder was benoemd door een grote plaats (Dordrecht), maar is na de gemeenteraadsverkiezingen wethouder geworden van een kleinere plaats (Zwijndrecht). De vraag is dan namens wie deze wethouder nu spreekt. Formeel voor Dordrecht, maar de belangen van Zwijndrecht kunnen materieel hierbij ook een rol spelen.
 
2.     er is geen nieuw Drechtstedenbestuur gekozen, zodat de leden geen besluiten kunnen nemen. Dat betekent dat de concept-begroting 2011 en de begrotingswijzigingen 2010 door het oude Drechtstedenbestuur worden goedgekeurd. Dat geldt bijv. ook voor de Jaarrekening 2009 en Verordeningen op het gebied van sociale zekerheid met bijbehorende financiële gevolgen. E.e.a. betekent een beleidsarme concept-begroting 2011, waarbij de bezuinigingen vooralsnog uitblijven.
 
Reactie Sliedrecht
Tja, en dan Sliedrecht. Opvallend vond ik dat Sliedrecht zo stil bleef. Evenals ’t Ambacht en Papendrecht wordt deze stad relatief “achtergesteld” met 1 bestuurder/wethouder. Daarbij komt nog de voorzitter in zijn vurig betoog meende dat er een witte vlek was bij het management en de regiefunctie van het Drechtstedenbestuur. En is de toekomst wordt dit juist heel belangrijk. Daarom had de (Sliedrechtse) wethouder in het bestuur en tevens portefeuillehouder Middelen/Bestuur volgens de Voorzitter dringend hulp nodig. De oplossing was volgens de voorzitter de benoeming van de Alblasserdamse burgermeester en de (vrouwelijke) wethouder van Zwijndrecht (beiden van de PvdA).
 
En de vertegenwoordigers van Zwijndrecht en Alblasserdam? In de discussie waren ze opvallend positief. En ook mijn Zwijndrechtse  "columncollega" heb ik nog niet over het resultaat van deze "regenteske aanpak" gehoord.
 
Nieuwe lijn
Met bovenstaande keuze is met de lijn uit het verleden gebroken. Deze lijn was om meer wethouders en minder burgemeesters in het bestuur te kiezen. De reden voor deze keuze van de Voorzitter is niet helder. Een Drechtraadslid opperde dat mogelijk de voorzitter een voorstander is van een idee van de commissie Meijdam. Dat idee betreft om van het Drechtstedenbestuur een uitvoerend orgaan te maken.

Opvallend is dat de voorzitter de overige 3 burgemeesters (uit ’t Ambacht, Papendrecht en Sliedrecht) wil inzetten voor netwerken. "Burgemeesters komen in het algemeen  gemakkelijker binnen bij bedrijven dan wethouders" zo meende hij.

Met de nieuwe samenstelling lijkt een grotere hoofdklasse/kopgroep bestuurders in de Drechtsteden te zijn gevormd: 3 burgemeesters (was 2), 7 wethouders (was 6). Ook is er een tweedeling tussen de kleinere gemeenten: Alblasserdam (in inwoneraantal kleiner dan Papendrecht en H.I. Ambacht) krijgt 2 vertegenwoordigers, Papendrecht en H.I. Ambacht ieder één. Ter vergelijking: Alblasserdam heeft circa 19.000 inwoners, ’t Ambacht 25.000, Papendrecht 32.000 inwoners. (Bron CBS 1 juli 2009)
 
Extra opdracht
De [extra] opdracht van de voorzitter is -zo lijkt me -  om de "relatieve deprivatie" bij raadsleden in Ambacht en Papendrecht in de loop van de tijd weg te masseren. Belangrijk voor de buitenstanders is om te weten dat de huidige burgemeester van Alblasserdam vroeger een gewaardeerd raadslid in Papendrecht was.... Belangrijk is ook te weten dat Papendrecht niet een echt voorstander is van de aanleg van een Container Terminal op de grens tussen Ablasserdam en Papendrecht. Als bruggenbouwer dient de Voorzitter daarom Papendrecht in de toekomst wel te vriend te houden!
 
Treffend
Treffend vond ik na afloop de opmerking in de wandelgangen: “de bewoners van Drechtsteden kunnen gewoon rustig slapen, de bestuurders van de Drechtsteden kunnen gewoon met elkaar koffie drinken tot na de vakantie, de ambtenaren regeren gewoon door!” Nee, deze opmerking kwam niet uit de mond van een bestuurder…