Literaire en muzikale ode in de Bibliotheek

25 juni 2018 door Hennie van der Zouw
Literaire en muzikale ode in de Bibliotheek

PAPENDRECHT - Woensdagavond 11 juli 2018 maken in de Papendrechtse bibliotheek aan de Veerweg onder auspiciën van de Culturele Raad Papendrecht een auteur van naam en faam en een singer-songwriter van grote allure en expressie hun opwachting. Het gaat om Frank Krake, die zich recent onderscheidde met zijn non-fictieve werk De laatste getuige en om Celeste Liberty, die zich als 21-jarige bij haar luisterliedjes laat inspireren door artiesten als Bob Dylan en James Taylor. Wij vroegen Piet Kaptein, bestuurslid van de CRP, om een toelichting.

Piet Kaptein: ‘Wat weken terug las ik het boek De laatste getuige van de hand van Frank Krake en het prachtig verzorgde levensverhaal van Wim Aloserij met als ondertitel ‘De man die drie concentratiekampen en een grote scheepsramp overleefde’ boeide mij van meet tot finish. De talrijke authentieke foto’s en de over 392 bladzijden verdeelde woorden en zinnen hadden mij in de ban. Niet alleen door de indrukwekkende en informatieve beelden en door het toegankelijke en tintelende proza, maar vooral door het thema dat een indringend levensverhaal behelst.

Krake liet in vele sessies Aloserij aan het woord en bracht het door hem gezegde via zijn uitgeverij De Achtbaan op papier. Het voor hem bemoedigende resultaat was dat De laatste getuige wekenlang in de top 10 van de bestsellerlijsten stond. De lezers hadden ontdekt dat het naar vorm en naar inhoud om een waardevol werk ging, dat de getuigenis is van de laatste overlevende van de verschrikkelijke rampspoed in de Tweede Wereldoorlog. Heel bijzonder is dat Wim Aloserij op de dag voor de Nationale Herdenking in de Nieuwe Kerk te Amsterdam, waarbij als 94-jarige het woord zou voeren, in zijn slaap kwam te overlijden.

Het gaat niet aan dat ik u een korte samenvatting van de inhoud van het over 28  hoofdstukken verdeelde De laatste getuige geef. Ik zou het gras voor de voeten van Krake wegmaaien. Ook verwoord ik niet de grandioze performance van de Papendrechtse Liberty die haar liedjes met zang en gitaar door de speech van Krake weeft en met hem landelijk op tour vanaf april was om diens boek te promoten. Overigens, mocht ik vorig voorjaar haar zangtalenten live in de bieb beleven tijdens de door de CRP en RTV Papendrecht gebrachte manifestatie Rembrandtlaan – Ontmoeting met kunstenaars. Ik volsta mijn introductie met een fragment uit het Voorwoord van de politicus Sybrand van Haersma Buma en de tekst op de site van de uitgever.

Sybrand Buma: ‘Wim Aloserij overleefde de hel van Neuengamme en ook nog als een van de weinigen de ramp met de Cap Arcona in de Lübecker Bocht. Die ramp behoort tot een van de meest dramatische gebeurtenissen in de laatste oorlogsdagen. Bij Wim staan de gebeurtenissen bijna driekwart eeuw later onuitwisbaar in zijn geheugen gegrift. Ontelbaar zijn de wreedheden die hij in de maanden daarvoor moest zien en vaak zelf ondergaan. Zijn getuigenis laat zien dat de scheidslijn tussen goed en fout niet samenviel met de grens tussen Nederland en Duitsland. Dat is de andere belangrijke les uit dit boek. De oorlog kende net zoo goed Duitse slachtoffers als Nederlandse daders. Beiden komen in het boek voor. En in beide landen is een hele generatie getekend door de oorlog.

De laatste getuige is net zo goed een monument voor de slachtoffers van de naziterreur als de Gedenkstatte Neuengamme. Het is een monument voor de generatie die een leven lang met de herinneringen moest leven. En het is een monument voor Wim Aloserij zelf, die de hel overleeft, en die het moedige besluit nam om meer dan zeventig jaar later zijn verhaal te vertellen.’ Achtbaan: ‘Wim Alosery (1923-2018) zwerft als kleine jongen door de straten van Kattenburg in Amsterdam om uit de handen van zijn drinkende stiefvader te blijven.

Daar leert hij te overleven en ontwikkelt hij eigenschappen die tien jaar later zijn leven zullen redden. Liggend op het dak van een rijdende trein ontvlucht hij de verplichte Arbeitseinsatz in Duitsland. Hij duikt onder bij een boer in West-Friesland en schuilt maandenlang in een kist onder de grond, tot hij bij een razzia wordt opgepakt. Na een verblijf in het beruchte Gestapo-hoofdkwartier in de Euterpestraat en het Huis van Bewaring aan de Weteringschans, wordt hij opgesloten in Kamp Amersfoort. Na enkele weken gaat hij op transport naar een relatief onbekend concentratiekamp in Duitsland: Neuengamme, bij Hamburg. Hij weet te overleven door zijn inventiviteit, levenskracht en wat hij op Kattenburg leerde.
Neuengamme is het kamp waar de meeste niet-Joodse Nederlanders worden vermoord. Maar niet door het gebruik van gaskamers.

In het hoofdkamp en de Aussenlager, de buitenkampen, is het motto: Vernichtung durch Arbeit - vernietiging door arbeid. Wim wordt tewerkgesteld in Husum, bij het onmenselijk zware graafcommando voor antitankgrachten in Noord-Duitsland. Enkele dagen voor de bevrijding komt hij na een gruwelijke tocht met zevenduizend medegevangenen op de luxe oceaanstomer Cap Arcona terecht, in de baai van Lübeck en op twee kilometer van de kust. De bevrijding is nabij. Terwijl de geallieerden het Duitse leger op de wal tot overgave dwingen voeren jachtvliegtuigen van de RAF bombardementen uit op de schepen die in de baai voor anker liggen. Drie daarvan, waaronder de Cap Arcona, worden vol getroffen.

De gevangenen zitten benedendeks als ratten in de val. Op wonderbaarlijke wijze weet Wim het inferno te ontvluchten. Totaal uitgeput bereikt hij de wal, aan de goede kant van de baai. Waldemar Nods, de vader van Sonny Boy, zit op hetzelfde schip. Ook hij weet te ontkomen, maar wordt op het strand alsnog door jongens van de Hitlerjugend vermoord. Wim heeft meer geluk. Met niet meer dan vierhonderd andere gevangenen overleeft hij één van de grootste scheepsrampen aller tijden. Op 94-jarige leeftijd is Wim de laatste overlevende die dit nog kan navertellen. Daarvoor moet hij na de oorlog eerst afrekenen met zijn kampsyndroom. Dat lukt hem mede met de hulp van zijn vrouw. Hij wordt niet zuur, cynisch en haatdragend, maar omarmt tot op de dag van vandaag vol positivisme het leven, de liefde voor de mens en de vrijheid. Nu vertelt hij ons eindelijk zijn hele verhaal, als laatste overlevende van drie kampen en een scheepsramp met vier keer zoveel slachtoffers als bij de Titanic. Als de laatste getuige!’

De bijeenkomst van de CRP is op 11 juli en begint om 20.00 uur in de bieb waarbij de zaal open is vanaf 19.30 uur. Kaarten zijn voor 2,50 euro te koop aan de balie. Krake heeft aangegeven dat hij bij meer dan 25 belangstellenden vanuit Hengelo naar Papendrecht komt. Het zou gênant zijn wanneer dat niet lukte.

Gerelateerde wijken:
Gerelateerde straten:
Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.