Nieuwjaarstoespraak burgemeester De Bruin

PAPENDRECHT - Op maandag 2 januari 2011 werd de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie van de gemeente Papendrecht gehouden. Op dezeavond gaf burgemeester De Bruin de volgende nieuwjaarstoespraak:

Dames en heren,
Mede namens de leden van de gemeenteraad en het college heet ik u van harte welkom. Het is mij een genoegen u te mogen ontvangen, het allerbeste te wensen voor het nieuwe jaar én enige woorden tot u te mogen spreken.

“ Verbeelding van identiteit “

Dat stond boven de uitnodiging voor deze nieuwjaarsreceptie.

Ieder van ons stelt zich wel eens de vraag: wie ben ik; wat wil ik?  En in tijden als deze: wat kan ik?

De vooruitzichten lijken somber…de euro wankelt, de ijskap smelt waardoor het waterpeil stijgt, de pensioenen staan onder druk, de Arabische lente lijkt om te slaan in een gure herfst …tal van internationale ontwikkelingen in 2011 wijzen ons er op dat weinig vanzelfsprekend is. Het zijn ontwikkelingen die ongetwijfeld hun betekenis hebben voor 2012, maar wie kan zeggen, welke?

Ook gemeenten moeten zich beraden op die vragen. Hoe staan we ervoor, wat is onze toekomst? Welke zijn de internationale, nationale, provinciale en lokale ontwikkelingen? Wie zijn wij in dat krachtenveld; wat is onze specifieke kracht? En vervolgens: wat doen we met al die wetenschap als het gaat over de toekomst van onze gemeente, waaraan we als zelfbewuste burgers ook zelf richting, vorm en inhoud willen geven?

Het gaat om onze identiteit, een moeilijk te omschrijven begrip. Zoals ieder mens een eigen identiteit heeft, zo geldt dat ook voor de gemeente Papendrecht. Die identiteit is door de eeuwen heen ontstaan en gegroeid, heeft gaandeweg vorm gekregen, staat niet stil, blijft zich ontwikkelen maar… is niet maakbaar.

Identiteit is waardevol en kwetsbaar tegelijk; het vertolkt waarden en normen; verlies of verontachtzaming van identiteit leidt tot richtingloosheid en crisis.

Wie en wat we zijn, waar we voor staan komt onder andere tot uitdrukking in ons gedrag, de dingen
die we doen, en wat we maken. Bewust of onbewust verbeelden we daarmee iets van onze identiteit, wordt identiteit tastbaarder, geeft het een houvast en een gemeenschappelijk beeld of icoon waarin we ons niet alleen herkennen en trots op kunnen zijn, maar ons ook onderscheiden van anderen. Dat is misschien wel het meest wezenlijke van identiteit: dat het verschil maakt, onderscheidend is.
En daarmee tegelijkertijd een vast anker vormt in handelen én bron is van voortdurende inspiratie en motivatie.

Een beeld hebben van de eigen identiteit is van belang om in heden, en naar de toekomst toe, koers en richting te kunnen bepalen. Daarom is het gemeentebestuur doende met een visieontwikkeling, waarin samen met u als burgers, bedrijven en instellingen duiding van identiteit vorm gegeven wordt.

Dat is mede nodig omdat Papendrecht in toenemende mate betrokken is bij uiteenlopende samenwerkingsverbanden. Die samenwerkingsverbanden hebben invloed op het functioneren van het gemeentebestuur en de gemeentelijke organisatie, bijvoorbeeld in de taken die de gemeente wel en niet zelf uitvoert en in eigen hand houdt.

Kun je, en zo ja hoe kun je bij samenwerking je eigen identiteit behouden? Moet je, en zo ja in hoeverre moet je anderen tegemoet komen? Doen zich kansen voor om in samenwerking de eigen
identiteit en positie te versterken? Hoe ver ben je bereid te gaan? waar ligt de grens en op welk moment wordt samenwerken onvermijdelijk geleidelijk aan samengaan met inlevering van identiteit en zelfbeschikking?

Omdat identiteit en zelfbeschikking nauw verbonden zijn gaat het in deze om sturings- of zo u wilt bestuurlijke vragen, waarop maatschappelijk en politiek een antwoord geformuleerd dient te worden. Je kunt immers niet lopen zonder richting te kennen.

Ik laat wat beelden passeren:

Door zijn ligging is Papendrecht onlosmakelijk verbonden aan de Alblasserwaard, niet alleen geografisch, maar ook sociaal-cultureel. Door verstedelijking zijn er verwante zaken met naburige verstedelijkte gemeenten in Drechtstedenverband. Voor een open,brede ontwikkeling en voor ondernemerschap moet het zich wellicht meer richten op de mogelijkheden en dynamiek van de regio Rotterdam. Vanwege het aantrekkelijke woon-en leefklimaat kwamen velen vandaar hierheen; omgekeerd is de regio Rotterdam voor veel bedrijven een dynamisch en aantrekkelijk perspectief.

Het beeld van Papendrecht als forensendorp waar het leven rustig voortkabbelt, komt niet overeen
met de werkelijkheid, met de werkelijke identiteit van Papendrecht. Het spreken over de identiteit blijft altijd subjectief, maar u kunt mij als burgemeester van deze mooie gemeente niet kwalijk nemen dat ik subjectief ben, wellicht móet zijn.

Hoe beter je Papendrecht leert kennen, hoe meer je ontdekt wat een moderne, dynamische, vooruitstrevende en verrassende plek het is. En met het bereiken van de gemeentegrenzen komt er geen einde aan die dynamiek. Sterker nog, er is juist een nieuwe fase aangebroken: we gaan immers van groei in kwantiteit, naar groei in kwaliteit; een opgave en uitdaging tegelijk, die veel dynamiek en creativiteit vraagt.

Het is mij opgevallen, dat Papendrecht wel eens wordt gezien als een wat behoudende gemeente. Terwijl we in werkelijkheid vaak voorop lopen én liepen, met nieuwe invalshoeken en creatieve vernieuwingen. Kijk naar het winkelcentrum De Meent, naar het vernieuwde theater, naar een wijk als de Oostpolder waar niet zomaar een soort van vinex-wijk wordt neergezet, maar waar een prachtige wijk steeds meer vorm krijgt. Feitelijk een bijzondere wijk; omringd door een groene rand, waarin de polder van weleer zichtbaar blijft en weldra nog meer wordt. Waar midden in de wijk een woonvorm voor mensen met een vorm van autisme is gerealiseerd: als zodanig een unieke woonvorm in Nederland.

Het nieuwe hotel mét congresruimte komt uit de steigers, aansluitend volgt het nieuwe sportcentrum. Dat Papendrecht is uitgegroeid tot hét onderwijscentrum van de West-Alblasserwaard is zo vanzelfsprekend, dat we het bijna zouden vergeten. Onze maatschappelijke rijkdom is groot en dat zien we niet alleen op de genoemde plekken terug, maar ook extra benadrukt door kunstwerken in de openbare ruimte; met als topper de beeldenboulevard aan het Merwehoofd.

U hoort mij, vanuit mijn eigen invalshoeken, in woorden de identiteit van Papendrecht beschrijven. Het mooie van een zoektocht naar identiteit is, dat diverse invalshoeken, opvattingen en ervaringen bij elkaar komen en zo de beschrijving van de identiteit versterken. Identiteit blijkt moeilijk in woorden te vatten, wij hebben beelden nodig, beelden die de identiteit en wellicht de dromen van ons Papendrechters, verbeelden.

Echter, waar u en ik het waarschijnlijk snel over eens zijn is dat de Papendrechters geen dromers zijn. Integendeel: zij zijn nuchter, pakken liever aan, zijn kritisch, eigenzinnig ook, maar zeker géén vage dromers. En wellicht ligt daar toch een kans.

Ik wil u vanavond uitnodigen, uitdagen, om de identiteit van Papendrecht te verbeelden en als het ware hardop te dromen over het beeld van Papendrecht in de toekomst.

Want dromen kúnnen onze toekomst vorm geven!

Hét voorbeeld hoe droom en werkelijkheid kunnen samenvallen is Steve Jobs en Apple. De droom van Steve Jobs was noodzakelijk om de productvernieuwingen van Apple te realiseren. In zijn droom stond de mens en de eenvoud centraal; hij besefte: ‘simpel is het moeilijkst’. Zonder die droom was het met Apple niet goed gegaan.

Ik wil maar zeggen: dromen staat niet gelijk aan luchtfietserij. Dromen zijn een noodzakelijke voorwaarde voor vernieuwing en realisering van nieuwe producten, van nieuwe werkelijkheden; zonder verlies, in tegendeel, met versterking van identiteit en positie. Visie en vasthoudendheid, ook bij tegenwind, is een vereiste.

Over tegenwind gesproken: honderd jaar geleden - in augustus 1911 - werd er vreemd opgekeken toen Anthony Fokker met een vliegtuigje rondjes vloog rond de kerktoren van Haarlem. Maar in de periode die volgde kreeg – mede vanuit Papendrecht –de vliegtuigindustrie gestalte en sloeg verwondering om in bewondering.

Een eeuw na die vlucht kondigt, in datzelfde Haarlem,de directie van Fokker aan dat haar hoofdkantoor in Papendrecht wordt gevestigd. De band tussen de vliegtuigindustrie, Fokker en Papendrecht wordt verder aangehaald! Nabij het toch al unieke drierivierenpunt biedt in de toekomst dat hoofdkantoor ruimte aan activiteiten in de wereldtop van de luchtvaartindustrie; biedt het een icoon van en voor Papendrecht, is het een verbeelding van identiteit…

Zonder al onze andere ondernemingen tekort te doen, weten ook bedrijven als BosKalis aan het uiterste Oosten van onze gemeente en de Iv-groep aan het uiterste Westen, vanuit hun basis aan het water in Papendrecht, met innovaties een rol op het wereldtoneel te spelen. Tegelijkertijd tonen ook vele midden en kleine bedrijven en ondernemers spirit, vernieuwingsdrang en creativiteit.

Op een ander toneel… koesterde het Wielercomité Papendrecht de droom naast de gebruikelijke jaarlijkse wielerronde ook groter uit te pakken. Niet iedereen was overtuigd van de haalbaarheid van deze droom, maar afgelopen zomer werd die droom werkelijkheid: deed de Holland Ladies Tour, Papendrecht aan. Wederzijds smaakt het naar meer. Wat zou het mooi zijn als, naar dit voorbeeld, de ondernemende creativiteit van sportverenigingen, al dan niet in combinatie met het nieuwe
sportcentrum, leidt tot verrassende nieuwe initiatieven en Papendrecht naast onderwijscentrum ook het sportcentrum van de West-Alblasserwaard zou worden!

Het huidige, moderne en dynamische Papendrecht waar ik over spreek is niet als ‘vanzelf’ zo gegroeid. Daar hebben dromen van mensen aan ten grondslag gelegen, daarvoor was ondernemende creativiteit, eigenzinnigheid, de wil het verschil te maken én moed voor nodig, maar bovenal het besef de eigen identiteit niet te verloochenen.

Ook degenen die ons voorgingen hadden hun dromen. Papendrecht trok in de jaren zestig van de vorige eeuw volop aandacht, ook internationaal, met het toenmalige winkelcentrum De Meent en de opvallende stijl met flats op palen in de Kraaihoek. In de Oostpolder werd een bijzondere combinatie van voetbal, tennis, bowling en squash gerealiseerd. Later verrijkte het denksportcentrum het sportpalet van de gemeente. Dat lijken nu vaak normale, logische ontwikkelingen, maar zijn goed beschouwd behoorlijk bijzonder: het zijn gerealiseerde dromen.

Een icoon en droom die nog vorm moet krijgen ligt in het hart van de gemeente. Met renovatie, nieuwbouw en horeca aan de Markt is de ‘droom’ van het Masterplan weer voor een stukje gerealiseerd. De afgelopen jaren is daar, al tijdens de bouwwerkzaamheden, een start gemaakt, en inhoud gegeven aan een Papendrechtse kerstmarkt. Mede gestimuleerd en geholpen door onze Duitse vrienden uit Blomberg is ervaren welke rol ons centrum kan spelen als centrale ontmoetingsplek van Papendrecht en dit deel van de Alblasserwaard.

Wat mij betreft zijn uw dromen, uw verrassende ideeën, voor versterking van deze functie van de Markt, om het te maken tot een icoon van identiteit, van harte welkom.
 

Kunst in diverse uitingen kan daarbij helpen; kan de identiteit tastbaar tot verbeelding brengen en inspireren. Aan het Merwehoofd zien we hoogwaardige stedenbouw met evenwichtige compositie van ruimtelijke elementen, in harmonie gebracht met architectuur, mooi gebruik van kleuren en materialen, en aangevuld met prachtige beelden, krachtig uitdrukken wat we met woorden maar met moeite
kunnen zeggen.

Denkt u even met mij mee: wat zou het mooi zijn als je wandelend vanaf Slobbengors en Merwehoofd, op natuurlijke wijze, langs beelden en een verleidelijk, telkens zowel vanzelfsprekend als verrassend, vormgegeven openbare ruimte, via Havenhoofd, haven en De Meent zou uitkomen op De Markt,… waar op trefzekere wijze de identiteit van Papendrecht tot verbeelding komt.

Hoe precies ?..., daar worden we het met z’n allen nooit geheel over eens; meningen over beelden, over kunst, over de betekenis ervan verschillen en dat is goed.

Waar ik van droom is Papendrecht met een Markt die het sprankelende middelpunt van onze gemeenschap is, die op geheel eigen wijze, gebruik makend van bestaande elementen …door evenwichtige afweging in stedenbouw, architectuur, inrichting, diversiteit van elementen en kunstzinnige verbeelding de herkenbare én vanzelfsprekende ontmoetingsplaats is van en voor allen.

Bijvoorbeeld doordat er verwijzingen of identificaties zijn naar andere iconen in onze gemeente: in ‘n hoek van het plein zie ik een groot schaakbord voor me dat verwijst naar de richting van het Denksportcentrum; andere symbolen op het plein verwijzen naar het drierivierenpunt, naar de haven,het theater, het sportcentrum, de parken, de Witte Brug als toegang tot de Waard etc. Het plein vormgegeven en ingericht als een soort place d’Etoile.

Ook de toegangswegen tot het centrum, de BK-weg en de Veerweg, krijgen in mijn verbeelding, met en na gereedkoming van hotel en sportcentrum, een verdere opwaardering en de allure van een Avenue.

Dames en heren, ik kan nog even doorgaan met een lijst aan ideeën en dromen. Maar het gaat niet zozeer om mijn dromen, maar om die van u ! Ik wil u uitdagen om uw eigen toekomst te verbeelden, te dromen. Want crisis of niet, waar het om gaat is, dat onze verbeelding niet aan grenzen is gebonden. Door hardop te dromen en onze identiteit te verbeelden, geven we vorm aan onze toekomst. Ik zie juist in deze tijd hoeveel veerkracht er in de samenleving is; mensen lef hebben, initiatief nemen, uitdagingen aangaan. Daarvoor is het zaak met andere ogen te kijken, anders te denken, het vermogen aan te boren om buiten de gebaande paden te denken; creatief en innovatief te zijn in het zoeken naar nieuwe wegen. Vervolgens geven we daar met onze eigen bekende Papendrechtse nuchterheid weer handen en voeten aan; dan worden de mouwen opgestroopt en gaan we aan het werk: zo ken ik u !

Bijzondere dingen liggen dan in het verschiet. Een laatste voorbeeld:

op 16 mei van het komende jaar, 2012, mag ik het startschot geven aan de hardlopers van atletiek vereniging De Passaat. Zij gaan in slechts enkele dagen, in estafettevorm, de afstand Papendrecht – Blomberg, zo’n kleine 400 km, afleggen;

lopend…met een duidelijk vertrekpunt,… een duidelijke richting…

én een duidelijk aankomstpunt: over uitdagingen en identiteit gesproken !

Mede namens mijn vrouw wens ik u een succesvol, goed, gelukkig en vooral gezond nieuw jaar toe.

Ik dank u voor uw aandacht.
 

Burgemeester C.J.M. de Bruin