Mijn Mening Willem Schneider: Wethouder zijn is een lot uit de loterij
DRECHTSTEDEN - Willem Schneider woont in Hendrik-Ido-Ambacht en is columnist op Ambacht.net. Hij is erg betrokken bij de huidige (politieke) ontwikkelingen in de Drechtsteden.
De verkiezingen zijn achter de rug, nu is in de Drechtsteden ook de carrousel van de wethouderskeuze (bijna) voorbij. Het altijd spannend voor de buitenwereld welke wethouders naar boven komen drijven! Belangrijkste verrassing in de Drechtsteden was de sprong van de Dordtse wethouder Kamsteeg over de Oude Maas naar Zwijndrecht.
Of je het gelooft of niet: er is nog steeds belangstelling voor de gevaarlijke functie van wethouder. Immers: minstens 1 van de 3 wethouders haakt landelijk voortijdig af. Een ontwikkeling die de voeding geeft aan de discussie over de "houdbaarheidsdatum" van bestuurders (ministers en wethouders).
Tussentijdse informatie
Als ik het formatieproces bekijk, valt het volgende me op. Het gaat me dan om publieke informatie. De Ambachtse kiezers hadden in vergelijking met de andere Drechtsteden op het gebied van de informatievoorziening een achterstand tijdens dit proces. In het bijzonder doel ik dan op het gebrek aan informatie op de gemeentelijke website. De voortgang van de besprekingen waren in de andere Drechtsteden relatief goed te volgen op de website van de gemeente.
Ablasserdam vind ik daarbij ronduit de beste. Vanaf het begin van de (in)formatiebesprekingen werd de voortgang publiekelijk bekend gemaakt.
De lijsttrekker van de SGP-ChristenUnie in Ambacht nam vanaf het begin het heft in handen: hij was informateur en werd zonder tussentijdse terugkoppeling aan de gehele raad formateur. Een klassieke variant, waar niets mis mee is.
In de andere Drechtsteden ging dat anders: Zwijndrecht had twee formateurs die kozen voor een college van 4 partijen: VVD, ABZ, PvdA en ChristenUnie-SGP. De laatstgenoemde fractie zet hierbij een joker in, door de oud-wethouder van Dordrecht Aaike Kamsteeg in te huren. Deze fractie vervult hierbij volgens mij een voortrekkersfunctie in de bestuurlijke regionale samenwerking: bestuurlijke ruil. Dat betekent: bestuurlijk even overspringen van een grote stad naar een kleine stad in Drechtsteden. Maar dat biedt voor de wethouders in de kleine steden natuurlijk ook een kans: wordt eerst wethouder van een kleine stad en spring vervolgens over naar een grote stad (bijv. Dordrecht). Maar dit terzijde.
Hendrik-Ido-Ambacht: CDA en SGP-ChristenUnie hebben de VVD ingeruild voor de PvdA. De PvdA natuurlijk blij: na vele jaren oppositie mag hun fractievoorzitter eindelijk op het wethouderspluche zitten! En dat terwijl ze toch 2 zetels hadden verloren! Maar zo gaat dat in de dorpspolitiek: niet de kiezer bepaalt wie in het college komt, maar dat is uiteindelijk de raad, niet waar? Volgens mijn Zwijndrechtse collega zijn “het feitelijk de regenten die gewonnen hebben”. Dat vraagt om een nadere uitleg. Ik zou het in elk geval niet zo zeggen. Het is meer de stuurmanskunst van de PvdA om zich zo in het college te loodsen.
Ook de SGP-ChristenUnie is blij: de winst van 1 zetel is vertaald in de winst van 1 wethouder. Weliswaar is de wethouder van Financiën parttime, maar hij heeft toch 1 stem in het collegekapittel!
Papendrecht koos voor 1 informateur en 2 formateurs met een brede coalitie: PAB, VVD, D66, de ChristenUnie en het CDA.
Alblasserdam koos voor de Ambachtse variant (1 formateur, met 3 partijen: SGP, CDA en PvdA, waarbij de VVD werd ingewisseld voor de SGP).
Sliedrecht had als eerste gemeente van de Drechtsteden een coalitieprogramma in elkaar gekunsteld. Of er een formateur was, wordt uit het persbericht op de gemeentelijke website in Sliedrecht niet duidelijk: er wordt voortdurend over “de onderhandelaars” van SGP/CDA/PvdA gesproken. Dit verhullende taalgebruik doet vermoeden dat de grootste partij in Sliedrecht op de achtergrond een grote invloed heeft gehad. Ook hier is de VVD gewipt, evenals in Alblasserdam en H.I.Ambacht.
Dan Dordrecht. Daar is de lijsttrekker van de grootste partij de formateur. Evenals in Alblasserdam maakte hij op de gemeentelijke website melding van de voortgang van de besprekingen. Momenteel is de coalitievorming nog niet afgerond, evenals in Papendrecht. De kern van het nieuwe college wordt waarschijnlijk gevormd door Beter Voor Dordt, VVD en CDA.
Het CDA en de PvdA zijn in de Drechtsteden goed vertegenwoordigd in de colleges. Dat geldt ook voor de localo’s (behalve Alblasserdam en ’t Ambacht).
Drechtraad
Verrassend was dan ook dat de locale partijen zich in de eerste vergadering na de verkiezingen in de Drechtraad (eind maart) lieten horen. De fractievoorzitter van ABZ uit Zwijndrecht stelde zich kandidaat voor het vice-voorzitterschap van de Drechtraad. Hij was de tegenkandidaat van de SGP-CU-fractievoorzitter uit Sliedrecht, de zittend vice-voorzitter. De laatste werd echter met een groot verschil de verliezer van de stemming. Spijtig natuurlijk voor de SGP-CU. Anderzijds kan deze positie voor een belangrijke “localo” fungeren als een sterk bindmiddel om de lokale partijen meer bij de regio te betrekken. Zeker in een tijd van bezuinigingen. Deze partijen tonen zich vaak terughoudend ten aanzien van meer samenwerking tussen de Drechtsteden. Ook als het gaat om overdracht van bevoegdheden zijn ze heel huiverig.
Toch kwam er weinig oppositie van de (locale) partijen tegen de nieuwste plannen, die uit de hoed van de regio kwamen. Zo hield tijdens de vergadering van de Drechtraad de voorzitter van de VROM-raad, de heer Meijdam een flitsende PR speech. Hij bezocht de Drechtraad om de bevindingen weer te geven van de externe visitatiecommissie, waarin hij voorziiter was. Meijdam riep de leden op om meer en intensiever te gaan samenwerken. Een Verenigde Vergadering van alle gemeenteraden (soort Poolse Landdag) zou bijv. een goed smeermiddel zijn.
Weinig oppositie was er ook ten aanzien van de ideeën van de commissie-Scholten II. Deze commissie is positief over de regionale samenwerking en wil zo snel mogelijk hun ideeën uitwerken en uitvoeren. Zo wil zij een “kwalitatieve verbetering van de organisatie van het regionale democratische proces (zoals agendasetting, kwaliteit van stukkenstroom)”. Tja, gaat als niet-ingewijde maar na wat hier mee wordt bedoeld…..
Hoe het ook zij, aan deze kwalitatieve verbetering valt door de lokale partijen c.q. de vice-voorzitter van de Drechtraad nog veel te verbeteren. Zeker nu ze niet meer aan de zijkant staan. Opvallend was overigens dat de meeste kritische noten kwamen van de woordvoerder van de grootste fractie (SGP-CU) die namens de gemeenteraad van H.I. Ambacht sprak. De regiofractie van SGP-CU was minder kritisch ten aanzien van de commissie-Scholten II.
Gelukkig mogen de gemeenteraden ook nog iets vinden van de plannen van de Commissie Scholten II. Hoewel het Drechtstedenbestuur momenteel nog demissionair is, worden de plannen met spoed uitgewerkt.
Wellicht kunnen ze bij hun besprekingen ook de ontwikkelingen op het gebied van de jeugdzorg en de jeugdhulpverlening in hun achterhoofd houden. Minister Rouvoet heeft in namelijk in zijn demissionaire periode nieuw beleid(!!) voorgesteld op dit gebied. Staatsrechtelijk kan dat eigenlijk niet: een demissionair kabinet handelt de lopende zaken af en maakt geen nieuw beleid. Zijn lan kan hoogstens een advies aan de volgende regering zijn. Hoe het ook zij: Rouvoet wil dat gemeenten verantwoordelijk worden voor de jeugdzorg en niet de provincie. Kleinere gemeenten in de Drechtsteden missen hiervoor de capaciteit en de kennis. Daarom zal dit over een paar jaar ongetwijfeld naar de regio (Drechtraad, Drechtstedenbestuur) worden getild. Ik verwijs hierbij naar het Nederlands Jeugdinstituut dat meer ziet in regionale samenwerking tussen gemeenten via gemeenschappelijke regelingen.
Maar goed, dat is toekomstmuziek. Eerst richten we ons op de invulling van het nieuwe Drechtstedenbestuur. De voorzitter van de Drechtraad heeft in elk geval een ontboezeming gedaan: hij wil vrouwen in dit bestuur. Tja, hoewel vrouwelijke wethouders zijn er eigenlijk in de regio? Of wil hij alvast voorsorteren op het voorstel van deze commissie Scholten om iemand die geen lid is van de colleges uit de Drechtsteden als lid van het Drechtstedenbestuur te benoemen? Kortom: een heel gepuzzel in de carrousel. Wordt vervolgd!
