Wekelijkse interkerkelijke diensten in de ziekenhuizen zijn verleden tijd
DORDRECHT/ZWIJNDRECHT - De interkerkelijke diensten in het Albert Schweitzer Ziekenhuis (ASZ) stoppen. Hiermee komt een einde een lange (kerkelijke) geschiedenis en een wekelijkse traditie op de zondag.
De hoofdreden voor het stoppen is: Het verblijf van patiënten in het ziekenhuis wordt steeds korter.
In het nabije verleden waren er nog op drie ziekenhuis locaties in Dordrecht en Zwijndrecht diensten. Twee zijn al eerder historie geworden.
Op de centrale Dordtse locatie van het Albert Schweitzer ziekenhuis aan de Karel Lotsylaan wordt de historie afgesloten. De laatste speciale kerkdienst is er vrijdag 25 november.
Daarbij staat als motivatie aan alle vrijwilligers:
Al eerder berichtten wij dat we na vele overwegingen en in overleg met de Raad van Bestuur moesten besluiten onze Erediensten in het Albert Schweitzer ziekenhuis definitief te beëindigen. De redenen hiertoe zijn bekend:
De langdurende coronaperiode, de vaak korte opnametijd van patiënten die vaak voor of tijdens het weekend ontslagen worden en het steeds meer gebruik maken van een tablet, waarop patiënten de kerkdienst van hun eigen kerkelijke gemeente meevieren, hebben hieraan bijgedragen.
De laatste voorzitter van de organisatie - Hans de Goeij - maakt dit bekend. Hij is lid van de Rooms Katholieke Kerk. Secretaris Cor den Dopper - tevens tweede voorzitter - staat in de protestantse traditie. Daarmee zijn gelijk de geloofsrichtingen genoemd, die in een speciale stichting (IRCAS) de organisatie van de diensten jarenlang hebben gedragen.
Verdrietig moment
De Goeij: ,,Het is een verdrietig moment om de geschiedenis van de kerkdiensten in ziekenhuizen af te sluiten, maar het is niet anders. We hebben als bestuur de balans opgemaakt en we hebben eindelijk het besluit genomen om met de interkerkelijke stichting te gaan stoppen dus ook met de organisatie van kerkdiensten. Steeds minder patiënten woonden de dienst nog maar bij."
Dat kwam vooral omdat de verpleegduur steeds korter werd en ook in het weekeinde zijn er in de loop van de tijd minder patiënten.
Historie
Een aantal protestantse kerken en de RK kerk werkten vanaf 1987 samen in de stichting IRCAS.
De kerkdiensten waren in Zwijndrecht (St. Jacobs ziekenhuis), Dordrecht (Refaja) en Dordrecht (Dordtwijck/later ASZ).
Daarbij waren in de drukke jaren tweehonderd vrijwilligers betrokken, aldus het bestuur. De eerste verandering diende zich in 1999 aan: Toen werd gekozen voor een ziekenhuisorganisatie met de overkoepelende naam Albert Schweitzer ziekenhuis (ASZ).
Herinneringen waren er nog wel pak weg een kwart eeuw geleden. Betrokkenheid van kerken en voorgangers bij ziekenhuizen was in de vorige eeuw - zeker bij RKZ en Diaconessenhuis Refaja - vanzelfsprekend. Kerkdiensten waren daar een vast onderdeel van.
De predikant of pastoor of pater van het ziekenhuis liep - pro actief - langs de bedden voor eventueel een gesprek. Tegenwoordig komt een zielzorger in Dordrecht alleen op verzoek langs, In andere ziekenhuizen in het land - waarbij er nog in de statuten een geloof wordt omschreven - is meer ruimte voor een pro actieve houding van de zielzorger.
Refaja
De veranderde ziekenhuiszorg zorgde er in de loop van de tijd voor dat Refaja werd gesloten. Dat in de herinneringen van veel mensen bijvoorbeeld de gereformeerde Dordtse dominee JAN WILSCHUT een alom bekende ziekenhuis predikant was in de regio, werd voltooit verleden tijd. Wilschut genoot ook landelijk bekendheid want zijn rubriek kanttekening op de voorpagina van het kerkblad werd overal in het land overgenomen.
De volgende meer recente stap was dat het ASZ /Zwijndrecht op een bepaald moment in het weekeinde dicht ging, dus daarmee verviel ook de zondagse dienst.
Kelk
Het Albert Schweitzer ziekenhuis gaf in 2019 de zilveren kelk terug aan de familie van de Dordtse oud-burgemeester Jacob Bleeker, die nog een liturgische rol speelde in de kapel in Zwijndrecht. .De kelk werd na de oorlog door Bleeker uit dankbaarheid geschonken aan de zusters van het rooms-katholieke ziekenhuis in Dordrecht. Zij hadden hem laten onderduiken in de laatste oorlogsjaren in de eigen huis met direct zicht op het Stadhuis..
Na de verhuizing van het RKZ naar Zwijndrecht ging de laatste zuster met pensioen.
Enkele jaren geleden bleef de kerkdienst in de centrale locatie van het ASZ in Dordrecht over.
Karmelieten
De laatste twintig jaar waren er meer (historische) veranderingen. De Karmelieten, die vanuit hun klooster in Crabbehof, bij veel mensen betrokken waren, vertrokken in 2012 uit de stad.
De Karmelieten gaven hun zorgtaken terug aan het bisdom Rotterdam. Ds. Klaas Beuckens, die ook nog een ,,ouderwetse" ziekenhuis-predikant werd genoemd als man met een groot sociaal hart, ging met pensioen in 2012.. Vanaf 2001 is alleen nog ds. Mattie Ottens vanuit ASZ verbonden aan de geestelijke zorg, maar haar takenpakket is breder geworden.
Draagvlak
Het bestuur van IRCAS werd zich er steeds meer van bewust dat het draagvlak om met de kerkdienst op de centrale plek door te gaan steeds geringer werd.
De protetantse en RK moeder-kerken, die achter de stichting staan, kregen dat signaal steeds vaker te horen. Patiënten verbleven gemiddeld ook korter in het ziekenhuis dan in het verleden.
RANO
Ook andere activiteiten, die bij de vroegere tijden hoorden, trokken hun conclusies. Zo stopte al eerder de ziekenhuisomroep RANO, die vroeger onmisbaar werd geacht in een ziekenhuis.
Tijdens de coronatijd - die in maart 2020 begon - waren er geen zondagse kerkdiensten meer. De patiënten kozen vaker - als zij daartoe in staat waren - om hun thuiskerk te volgen via een live stream. Alle kerken, die voor de voorgangers en voorgangsters zorgden van de IRCAS-diensten, brachten in Dordrecht hun zondagochtend diensten in beeld via you tube.
Piet van Huizen
In IRCAS kringen klinken nog de namen van drie beeldbepalende voorzitters. Piet van Huizen in de jaren negentig van de vorige eeuw jarenlang een beeldbepalend bestuurder voor de interkerkelijke samenwerking.
Mensen die hem hebben meegemaakt spreken vooral over zijn warme betrokkenheid bij de ziekenhuis-diensten en zijn ambassadeursrol. Piet van Huizen, die ook de bekendste Dordtse veteraan was, overleed dit jaar op 92-jarige leeftijd.
Honkvast
Voor de continuïteit was het van belang dat de voorzitters honkvast bleken te zijn. Sybe de Lint volgde Piet van Huizen op. Hij was net als Piet ook een lange tijd voorzitter geweest van de kerkenraad van Wilhelminakerk. De Lint zet zijn bestuurlijke talenten nu op andere gebieden in, zoals als voorzitter van de tennisclub DLTC - THIALF
Na zeven jaar volgde Hans de Goeij Sybe de Lint. Hans kwam vanuit de RK-kerk en had in de onderwijswereld ook bestuurlijke rollen vervuld.
Het markante is nog dat Hans de Goeij ook bekend is als voorzitter van Katholieke Bond voor Ouderen (KBO) . Als beeld van interkerkelijke samenwerking is de voorzitter van de Protestantse christelijke Ouderen Bond (PCOB) - Cor den Dopper - secretaris van IRCAS.
Zij sluiten dus bijzondere interkerkelijke historie af op 25 november.
Overigens hun samenwerking gaat door, want landelijk zijn de KBO en de PCOB al een vereniging. Dat heeft in Dordrecht gepaste tijd nodig gelet op de eigen (geloofs) cultuur van de KBO en de PCOB.
